Βασίλης Μπεκίρης
τ. Υφυπουργός Παιδείας
Οι επίσημες εκδηλώσεις που θα γίνουν στο Αίγιο την 26η Ιανουαρίου 2018 με την παρουσία του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας για την εθνική – τοπική εορτή της Μυστικής Συνέλευσης της Βοστίτσας το 1821, φέρνουν στην επικαιρότητα όλα τα σημαντικά γεγονότα τα οποία προηγήθησαν της επαναστάσεως του 1821. Ειδικότερα ο κάθε μελετητής θυμάται τις καχυποψίες με τις οποίες τον Ιανουάριο του 1821 οι πρόκριτοι του Αιγίου είχαν υποδεχθεί τον Παπαφλέσσα ο οποίος είχε φθάσει στην Ελλάδα από τις παραδουνάβιες ηγεμονίες (Μολδοβλαχία και Βουκουρέστι) προσκομίζοντας επιστολή του Αρχηγού Αλέξανδρου Υψηλάντη. Έτσι προκλήθηκε η σύγκληση της «μυστικής συνέλευσης της Βοστίτσας» η οποία για λόγους ασφαλείας πραγματοποιήθηκε στη Μονή Ταξιαρχών ή στην οικία του Ανδρέου Λόντου. Πρέπει εδώ να σημειώσουμε ότι στη Συνέλευση πήραν μέρος πολλοί κληρικοί από όλη τη Πελοπόννησο και πρόκριτοι από τις τρεις επαρχίες της Αχαΐας, Πατρών, Βοστίτσας και Καλαβρύτων. Μερικοί από τους συμμετέχοντες ήσαν οι εξής: 1) Παλαιών Πατρών Γερμανός, Πρόεδρος της Συνέλευσης, 2) Παπαφλέσσας (Γρηγόριος Δικαίος) εισηγητής της Φιλικής Εταιρείας, 3) Γερμανός Ζαφειρόπουλος, Επίσκοπος Χριστιανοπόλεως, 4) Αμβρόσιος Φρατζής πρωτοσύγκελος Χριστιανοπόλεως, 5) Νικόλαος Λόντος, 6) Ανδρέας Λόντος, 7) Ασημάκης Ζαΐμης, 8) Ανδρέας Ζαΐμης, 9) Ανδρέας ή Χριστόδουλος Χριστοδούλου, 10) Σωτήρης Χαραλάμπης, 11) Προκόπιος Επίσκοπος Κερνίτσης, 12) Ρεγκλής ή Μπόχαλης, Ηγούμενος του Μεγάλου Σπηλαίου, 13) Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος, 14) Λέων Μεσσηνέζης, 15) Ασημάκης Φωτήλας, 16) Σωτήρης Θεοχαρόπουλος, 17) Χρύσανθος Επίσκοπος Μονεμβασίας κ.ά.
Βέβαια βασικό θέμα της Συνέλευσης ήταν ο καθορισμός του χρόνου έναρξης της Επανάστασης. Αρχικά προσδιορίστηκε, αν οι συνθήκες το επέτρεπαν και υπήρχε και ευνοϊκή απάντηση της Ρωσίας η Επανάσταση να αρχίσει την 25η Μαρτίου αλλιώς την 23 Μαρτίου ή την 21 Μαΐου. Μάλιστα κατά την πρώτη συνεδρίαση (26 Ιανουαρίου 1821) ο Παπαφλέσσας (Γρηγόριος Δικαίος) έδειξε τη συστατική επιστολή του Αλ. Υψηλάντη ο οποίος συνιστούσε στους εταίρους της Πελοποννήσου να ακολουθήσουν τις οδηγίες του «και να είναι έτοιμοι ώστε μόλις φθάσει και ο ίδιος να αρχίσει η επανάσταση». Στη συνέχεια ο Παπαφλέσσας προσπάθησε να τους πείσει ότι ήταν εύκολη η επανάσταση διότι υπήρχε και η συμπαράσταση μιας μεγάλης δύναμης, υπονοώντας βέβαια τη Ρωσία.
Πρέπει στο σημείο αυτό να επισημάνουμε ότι οι περισσότεροι από τους μετέχοντες στη σύσκεψη άκουσαν με δυσπιστία τους λόγους του Παπαφλέσσα διότι γνώριζαν πολύ καλά ότι τουλάχιστον η Πελοπόννησος ήταν ακόμη απροετοίμαστη. Βέβαια στην επόμενη συνεδρίαση ο Παλαιών Πατρών Γερμανός έθεσε εκ μέρους των συμμετεχόντων στη σύσκεψη 11 ερωτήματα και ζήτησε να μάθει εάν με τις σκέψεις αυτές ήσαν σύμφωνες και οι λοιπές περιοχές της Ελλάδος και εάν η Ρωσία ήταν πρόθυμη να βοηθήσει.
Στα κρίσιμα ερωτήματα του Παλαιών Πατρών Γερμανού, δυσκολεύτηκε πολύ να απαντήσει ο Παπαφλέσσας δίδοντας αόριστες απαντήσεις. Επανέλαβε μόνον ότι η Ρωσική βοήθεια ήταν εξασφαλισμένη και η επανάσταση βεβαία. Μετά τις εισηγήσεις του Παπαφλέσσα επακολούθησαν αντιγνωμίες και μεγάλες φιλονικίες και τελικά λύθηκε η σύσκεψη με την απόφαση να αναβληθεί και η επανάσταση. Βέβαια μετά τη σύσκεψη της Βοστίτσας ο Παπαφλέσσας έφυγε πολύ στενοχωρημένος εκτοξεύοντας και ύβρεις εναντίον των προκρίτων της Αχαΐας.
Μετά τη Βοστίτσα ο Παπαφλέσσας συνεχίζοντας τις επαφές του έφθασε στα Καλάβρυτα όπου συναντήθηκε με τον έμπιστο φίλο του Σωτήρη Χαραλάμπη και τον φιλικό Νικόλαο Σολιώτη. Μάλιστα οι δύο ανωτέρω είχαν συγκεντρώσει πολλά παλικάρια και όλοι ήσαν έτοιμοι να τον ακολουθήσουν μόλις αρχίσει η επανάσταση. Πέραν από τους ανωτέρω ο Παπαφλέσσας είχε και άλλες επαφές με πολλούς καπεταναίους της περιοχής οι οποίοι τάχθηκαν στο πλευρό του έτοιμοι να ακολουθήσουν την επανάσταση όποτε αυτή γίνει.
Στη συνέχεια ο Παπαφλέσσας συνέχισε την πορεία προς την Πελοπόννησο κηρύσσοντας παντού τα μηνύματά του για έναρξη της επανάστασης και σύντομη απαλλαγή της χώρας από τον Τουρκικό ζυγό.
Βέβαια μπορεί η «σύσκεψη της Βοστίτσας (26-29 Ιανουαρίου 1921) να μη σημείωσε απόλυτη επιτυχία και να στενοχώρησαν πολλοί σύνεδροι τον Παπαφλέσσα, όμως δημιούργησαν τις προϋποθέσεις ώστε ο καθένας από τους συμμετέχοντες να βγάλει τα συμπεράσματά του και όλοι να σκέπτονται ότι έπρεπε οπωσδήποτε να γίνει η επανάσταση την ημερομηνία που είχε ορίσει ο Παπαφλέσσας, δηλαδή την 25η Μαρτίου 1821. Η σκέψη αυτή επηρέασε περισσότερο τους προκρίτους της επαρχίας Καλαβρύτων οι οποίοι στις 10 Μαρτίου συγκεντρώθηκαν για να συσκεφθούν στη Μονή της Αγίας Λαύρας. Στη σύσκεψη αυτή ο μόνος που συμφωνούσε να γίνει άμεσα η Επανάσταση ήταν ο Ασημάκης Φωτήλας. Όλοι οι άλλοι ήσαν διστακτικοί. Βέβαια πολλοί ιστορικοί οι οποίοι στηρίζονταν στα απομνημονεύματα του Παλαιών Πατρών Γερμανού υποστηρίζουν ότι στη σύσκεψη της 10ης Μαρτίου 1821 δεν είχε ληφθεί απόφαση. Άλλοι ιστορικοί υποστηρίζουν το αντίθετο, στηριζόμενοι περισσότερο σε αρχεία αγωνιστών που μετείχαν στη σύσκεψη. Αυτοί δέχονται ότι στη σύσκεψη αποφασίσθηκε η έναρξη της Επανάστασης με αποτέλεσμα τη θρυλική Ορκωμοσία. Βέβαια είτε δεχθούμε τη μία ή την άλλη εκδοχή το σίγουρο είναι ότι ο καθένας υπό τους μετέχοντες στη σύσκεψη είχε σκεφθεί ότι γρήγορα θα άρχιζε η Επανάσταση και όλοι θα ήσαν στη πρώτη γραμμή του αγώνα. Και ενώ οι πρόκριτοι συζητήσουν για την έναρξη της Επανάστασης δύο περιστατικά επέσπευσαν τις διαδικασίες. Το ένα περιστατικό συνέβη στο Αγρίδι κοντά στο Σόλο όπου ο Νικόλαος Σολιώτης στις 14 Μαρτίου 1821 έστησε καρτέρι και εφόνευσε τους Τούρκους φοροεισπράκτορες και το άλλο περιστατικό συνέβη στη Χελωνοσπηλιά στις 16 Μαρτίου 1821. Εκεί ο Χοντρογιάννης επετέθη εναντίον του φοροεισπράκτορα Σεΐντη φονεύοντας έναν από τους συνοδούς και αρπάζοντας το φορτίο με τα χρήματα.
Τα δύο αυτά περιστατικά σε συνδυασμό με άλλα όμοια περιστατικά που συνέβησαν στην περιοχή μας και σε άλλες περιοχές έδειχναν ότι η επανάσταση άτυπα είχε αρχίσει. Έμενε λοιπόν να δοθεί το σύνθημα για την επίσημη έναρξη της επανάστασης. Μετά από όλα τα ανωτέρω συγκεντρώθηκαν στην Αγία Λαύρα την 21η Απριλίου οι οπλαρχηγοί της περιοχής των Καλαβρύτων όπου έγινε Δοξολογία και κατόπιν ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ευλόγησε το Λάβαρο της Επανάστασης, όρκισε τους Αγωνιστές και έδωσε το σύνθημα για Ελευθερία της Πατρίδας.
Βέβαια ο θρύλος της Αγίας Λαύρας θέλει την Επανάσταση να ξεκινάει την 25η Μαρτίου 1821 όπου ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ύψωσε το Λάβαρο και όρκισε σε αυτό τους αγωνιστές. Ο ίδιος όμως στα απομνημονεύματά του δεν αναφέρει καθόλου το γεγονός και η παράδοση δέχεται ότι την ημέρα εκείνη ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ευρίσκετο στα Νεζερά. Τελικά και επίσημα το Ελληνικό κράτος απεδέχθη ως ημέρα έναρξης της Επανάστασης την 25η Μαρτίου 1821 όπου γιορτάζεται η εθνική μας γιορτή μαζί με τη μεγάλη Χριστιανική γιορτή που είναι ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου.
