(Ύστερα από πίεση του άνδρα μου, συνέταξα αυτό το κείμενο για τη μνήμη του παππού και πνευματικού μου πατέρα δικηγόρου Εμμανουήλ Λεωνίδα)
-Γράφει: η Δέσποινα Γρηγοριάδου συζ. Ηλία Ασπρούκου-
Ο Μανωλάκης ήταν ένα ζωηρό και ιδιαίτερα έξυπνο αγοράκι που γεννήθηκε στην πανέμορφη Ραιδεστό. Ο πατέρας του ήταν αλευρέμπορος που μεταγενέστερα στον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο… θανατώθηκε με φρικτό τρόπο, από τους τσέτες διότι χορηγούσε άλευρα στον Ελληνικό στρατό. Είχε και μια αδερφή η οποία τελείωσε το Διδασκαλείο Ραιδεστού. Ο Μανωλάκης μόλις τελείωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στο Δημοτικό, ο πατέρας του τού έθεσε το ερώτημα τι σκέπτεται να κάνει.
«Όχι πατέρα, δεν έχω σκοπό ούτε να γίνω δάσκαλος όπως η αδερφή μου ούτε αλευρέμπορος όπως εσύ. Θέλω να πάω στην Πόλη για να τελειώσω τη “Μεγάλη του Γένους Σχολή” και μετά να φύγω στην Αθήνα και να σπουδάσω στην Νομική. Θέλω να γίνω ή δικηγόρος ή δικαστής.»
Ο πατέρας του έβαλε τα γέλια, το ίδιο και η μητέρα του. Ο μικρός Μανώλης ήταν όμως επίμονος, ανυποχώρητος. Ξημερώματα το ’σκασε από το σπίτι του και μπήκε λαθραία σ’ένα βαγόνι αποσκευών μιας ατμομηχανής που πήγαινε στην Πόλη. Ώρες … ταξίδι, το δε τρένο έκανε όλο στάσεις – στα ενδιάμεσα της διαδρομής – χωριά και ο μικρός Μανώλης έτρεμε μήπως ανοίξουν την πόρτα του βαγονιού. Τελικά το τρένο έφθασε στην Πόλη, έσυρε με κόπο τη βαριά πόρτα του βαγονιού και τρέχοντας βρέθηκε στη γέφυρα του Γαλατά για να περάσει στην απέναντι ακτή που ήταν το Πατριαρχείο. Το πανέξυπνο αυτό παιδί είχε ακούσει πως ο Πατριάρχης έκανε κουμάντο στη Μεγάλη του Γένους Σχολή … Η μεγάλη πόρτα του Πατριαρχείου φυσικά κλειστή και μόνο οι ιερείς μπαινόβγαιναν. Πέρασαν πάνω από 24 ώρες και το μικρό αγόρι ταλαιπωρημένο, νηστικό και άυπνο… περίμενε υπομονετικά . «Βρε αγόρι μου, μην περιμένεις άδικα , δεν είναι εύκολο να δεις τον Παναγιώτατο. Θα το ξαναπώ στο γραμματικό του, πήγαινε σπίτι σου.»
«Όχι πάτερ, δε φεύγω αν δεν τον δω προσωπικά.» Ο ιερέας βλέποντας την επιμονή του αγοριού εντυπωσιάστηκε και αμέσως το ανέφερε στον ίδιο τον Πατριάρχη, τον παρουσίασε λοιπόν αμέσως. Με θάρρος το μικρό αγόρι τον παρακάλεσε να τον πάρει οικότροφο στη Σχολή διότι οι γονείς του μένουν στη Ραιδεστό.
Αμέσως ο Πατριάρχης έστειλε τηλεγράφημα στους γονείς του στη Ραιδεστό (που είχαν εύλογα μεγάλη αγωνία για την εξαφάνιση του παιδιού τους) και συγκάλεσε μια επιτροπή ιερέων για να εξετάσουν το μικρό και να αξιολογήσουν το επίπεδο των γνώσεων του. Οι ερωτήσεις ήσαν γύρω από την Ιστορία και τη Γεωγραφία της Ελλάδος και σε όλες απάντησε άριστα. Έγινε πια το θαύμα που περίμενε, ήταν πια επίσημα μαθητής της Μεγάλης του Γένους Σχολή απ’ όπου αποφοίτησε με άριστα και γύρισε στη γενέθλια πόλη του τη Ραιδεστό.
Έμεινε μόνο λίγες μέρες κ΄ένα πρωί … «Μητέρα φεύγω στην Αθήνα με τα λεφτά της υποτροφίας του Πατριάρχη. Θέλω να γίνω Νομικός.» Ένα κουστουμάκι και μια βαλιτσούλα είχε και μπήκε στο τρένο, δύο μέρες ταξίδι ήταν αυτό. Έφτασε στην Αθήνα αλλά απογοητεύθηκε. Οι Ελλαδίτες δεν μιλούσαν σωστά Ελληνικά επικρατούσε αγραμματοσύνη . Ο 18ετής Μανώλης μιλούσε άριστα Ελληνικά, Τούρκικα και Γαλλικά που ήταν υποχρεωτικές γλώσσες στη Μεγάλη του Γένους Σχολή και παράλληλα ήταν αυτοδίδακτος και στη Γερμανική γλώσσα από ένα Γαλλογερμανικό λεξικό που βρήκε και μελετούσε. Γύρισε όλο το ιστορικό κέντρο της Αθήνας για να βρει μια δουλειά αφού πρώτα γράφτηκε στη Νομική Σχολή. Τίποτα δε βρήκε και απογοητευμένος κάθισε να πιει κατάκοπος ένα καφέ στο πρώτο ζαχαροπλαστείο που βρήκε στο δρόμο του. Στο πλαϊνό τραπεζάκι κάθονταν ένα ζευγάρι Ελβετών και τους άκουσε που έλεγαν:
«Δεν θα βρούμε έναν άνθρωπο να μιλά γαλλικά για να μας εξυπηρετήσει?» τους ρώτησε απλά τι θέλουν , έμειναν άναυδοι όπως και ο ιδιοκτήτης του ζαχαροπλαστείου.
«Από πού είσαι παιδί μου?»
«Είμαι πρόσφυγας κύριε, μιλώ τέσσερεις γλώσσες και ψάχνω να βρω μια δουλειά για να σπουδάσω.»
«Σε παίρνω εγώ, θα είσαι στη reception(= υποδοχή) και θα εξυπηρετείς τους ξένους. Στο βεστιάριο θα βρεις ότι ρούχα θέλεις. Πάρε και ένα μισθό προκαταβολή!»
Το όνειρο … γινόταν πραγματικότητα , νοίκιασε ο Μανώλης ένα δωμάτιο στα Εξάρχεια, δούλευε και σπούδαζε! Ήταν συμφοιτητής με το Γεώργιο Παπανδρέου με τον οποίο ήρθαν και σε ρήξη, διότι ο Γιώργος ήταν Δημοτικιστής.
Αποφοίτησε από την Νομική με άριστα και γύρισε στη Θεσσαλονίκη όπου διέμενε πλέον η Δημοδιδασκάλισσα αδερφή του που ήδη είχε φύγει από τη Ραιδεστό. Είχε το κομπόδεμα του από την Αθήνα και αγόρασε αμέσως ένα σπίτι στην οδό Καστριτσίου.
Έκανε εξειδίκευση στο Ποινικό Δίκαιο, έμαθε σε πολλούς νεαρούς δικηγόρους το Ποινικό, πάντρεψε την αδερφή του, παντρεύτηκε και ο ίδιος την Δέσποινα Γραμματικοπούλου από την Πόλη και απέκτησε δύο παιδιά τον Χαρίτωνα που αρρώστησε από μηνιγγίτιδα και τη Χριστίνα που την έστειλε στο Αρσάκειο και στο Ωδείο και την πάντρεψε με τον αγαπημένο της Φωκίωνα Γρηγοριάδη.
Αυτός ήταν ο Εμμανουήλ Λεωνίδας ο πνευματικός μου πατέρας και παππούς μου, ο πρώτος μου δάσκαλος.
Η ζωή του ήταν ήρεμη και ζούσε σεμνά, οργάνωσε το Ορφανοτροφείο θηλέων «Μέγας Αλέξανδρος» όπου ήταν τρόφιμοι προσφυγοπούλες και ορφανά κορίτσια του εμφυλίου και τον Εκπολιτιστικό Όμιλο Αναλήψεως όπου οι πρόσφυγες έβρισκαν ένα πιάτο ζεστό φαγητό. Στην κατοχή η οικογένεια του δεν πείνασε διότι δεν έπαιρνε χρήματα από τους φτωχούς σε χωριά της Θεσσαλονίκης και του έφερναν τρόφιμα. Οργάνωσε το «Νομοθέτη» και έγινε πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου….. Και ήλθε το 1964. Έκανε λοιπόν εκδήλωση ενδιαφέροντος για υποψήφιος βουλευτής με την Ένωση Κέντρου που αρχηγός ήταν ο παλιός του συμφοιτητής Γεώργιος Παπανδρέου.
Βρήκε όμως τοίχο με συρματοπλέγματα μπροστά του. Ο Μανώλης Λεωνίδας έχει άποψη, δεν ελέγχεται… έλεγαν οι παρατρεχάμενοιτου κόμματος και ο Γέρος της Δημοκρατίας είχε την ίδια άποψη.
Πέθανε χωρίς περιουσία στα 85 του από καρκίνο του προστάτη αλλά αξιοπρεπής. Άφησε μεγάλο κενό στη Θεσσαλονίκη και οι πολύ ηλικιωμένοι Θεσσαλονικείς όπως και οι νεώτεροι ακόμη τον θυμούνται με αγάπη.
Είμαι υπερήφανη σαν εγγονή του.
Δ.Γρηγοριάδου – Ασπρούκου
ΥΓ. Όταν διηγούμαι αυτή την αληθινή ιστορία στον άνδρα μου Ηλία Ασπρούκο …. δακρύζει από συγκίνηση…. Έτσι είναι και οι σημερινοί πολιτευτές!
