ΤΟ ΤΡΙΗΜΕΡΟ ΤΗΣ Ι.Λ.Ε.Α. ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΛΗΣΜΟΝΗΤΕΣ ΠΑΤΡΙΔΕΣ
Μαρτυρίες που μίλησαν κατευθείαν στην καρδιά, στοιχεία που έδωσαν όλο το εύρος της καταστροφής του 1922 αλλά και το μεγαλείο των Μικρασιατών που ήρθαν πρόσφυγες και διέπρεψαν στον τόπο μας, στίχους και μουσικές που γαλήνεψαν την ταραγμένη ψυχή, περιελάμβαναν οι εκδηλώσεις που διοργάνωσε η Ιστορική Λαογραφική Εταιρεία Αιγιαλείας, στο πλαίσιο της διαφύλαξης της Ιστορικής Μνήμης, για τα εκατό χρόνια του «ξεριζωμού του Ελληνισμού» από τη Μικρά Ασία και τον Πόντο. Και οι τέσσερις εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν το τριήμερο 11, 12 και 13 Νοεμβρίου υπό την αιγίδα της ΔΗ.Κ.ΕΠ.Α., συνετέλεσαν στο να παρουσιαστεί ένα όμορφο αφιέρωμα «Τιμής και Μνήμης», ενώ προσέλκυσαν πλήθος κόσμου.
Η έκθεση στο Παναγιωτοπουλέικο
Το απόγευμα της Παρασκευής 11 Νοεμβρίου, πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια της Έκθεσης με κειμήλια των Μικρασιατών προσφύγων (έγγραφα, επιστολές, προικοσύμφωνα, Δελτία προσφύγων, Πιστοποιητικά αποζημιώσεων, άρθρα, ποιήματα προσφύγων, ποιήματα μεγάλων ποιητών, αποσπάσματα από βιβλία ιστορικά, από λογοτεχνικά έργα, μαρτυρίες προσφύγων καταγεγραμμένες, ιστορικά ντοκουμέντα, κ.ά.), η οποία φιλοξενείται στο Αρχοντικό Παναγιωτόπουλου. Στο ισόγειο του εμβληματικού κτιρίου θα δει ακόμη κανείς, φωτογραφίες, πίνακες, κεντήματα και χαρακτηριστικά δείγματα της δημιουργικότητας, της καλαισθησίας και του πολιτισμού των προσφύγων. Επιπλέον, στο πλαίσιο της Έκθεσης, λειτουργεί Έκθεση με τίτλο «Μνήμες Μικράς Ασίας» των εικαστικών Ιωάννας – Μαρίας Γιακουμάκη – Γρίβα , Φωτεινής Παναγιωτοπούλου και Ακριβής Γρίβα. Η έκθεση θα διαρκέσει πολλές μέρες, σε ώρες λειτουργίας του Αρχοντικού.
Συγκίνηση στην εκδήλωση του Σαββάτου
Ρίγη συγκίνησης σκόρπισαν στους παριστάμενους, στην κατάμεστη αίθουσα του Πολιτιστικού Κέντρου Αιγίου, το απόγευμα του Σαββάτου, οι συγκλονιστικές τοποθετήσεις των ομιλητών που μετέφεραν αυθεντικές μαρτυρίες ως απόγονοι οικογενειών προερχόμενων από τη Μικρά Ασία. Συγκεκριμένα, στην «Ημερίδα για το προσφυγικό και τους πρόσφυγες του 1922», μετά τους χαιρετισμούς των επισήμων, μίλησαν οι εξής: Φωτεινή Τομαή – Κωνσταντοπούλου ( πρέσβης ε.τ.) με θέμα «Το διπλωματικό βαλς των μεγάλων της εποχής, η νεκρανάσταση του «Μεγαλοϊδεατισμού» και η τύχη του Ελληνισμού της Ανατολής», Βασίλειος Φίλιος (καθηγητής Οικονομικού τμήματος του Πανεπιστημίου Πάτρας) που ανέπτυξε το θέμα «Οι οικονομικές επιπτώσεις –θετικές και αρνητικές – ευθύς με την ένταξη των προσφύγων το 1922», ο Φάνης Ζουρόπουλος (δημοσιογράφος, ιστορικός ερευνητής) « Η επίδραση των προσφύγων στη δημιουργία της Νέας Ελλάδας», ο Νικόλαος Καφούσιας (ομότιμος καθηγητής Πανεπιστημίου Πάτρας) μιλώντας για το θέμα « Οι πρόσφυγες του Συνοικισμού Νικολάου Πλαστήρα» και ο Ευστάθιος Θεοδωρακόπουλος (δικηγόρος, πρ. δήμαρχος Αιγιάλειας) που αναφέρθηκε στο θέμα «Οι πρόσφυγες της Δεξαμενής Αιγίου».
Χαιρετισμός, απηύθυνε η πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου «ΠΡΟΠΟΝΤΙΣ» Πόπη Μανεσιώτη, ενώ ακούστηκαν τραγούδια για τη Μικρά Ασία, από την Γυναικεία χορωδία παραδοσιακού τραγουδιού, του Σάκη Παπαδημητρίου («Τέσσερα μάτια δυο καρδιές», «Σύρε να ΄πεις στη μάννα σου», «Μενεξέδες και ζουμπούλια», «Στο ΄πα και στο ξαναλέω») και β) από την Χορωδία Φίλων Βυζαντινής Μουσικής Αιγιαλείας «Φίλιππος Οικονόμου», («Στου Βοσπόρου τα αγιονέρια», «Της τριανταφυλλιάς τα φύλλα», «Τρία καράβια», «Μοναχογιός ο Κωσταντής»), με χοράρχη τον κ. Βασίλειο Μπίκο. Το πρόγραμμα παρουσίασε η Εύη Γρίβα, Γενική Γραμματέας της ΙΛΕΑ.
Οι ιερείς, απόλυτοι ήρωες των συνθηκών
Την Κυριακή 13 Νοεμβρίου, το πρωί πραγματοποιήθηκε εκκλησιασμός στον Ιερό Ναό της Αγίας ΄Αννης και επίσκεψη στο θαυμαστό Κειμηλιαρχείο –Μουσείο του Ιερού Ναού. Στη συνέχεια, στην αίθουσα Διαλέξεων του Ενοριακού Κέντρου, της Αγίας ΄Αννης που γέμισε ασφυκτικά, ο Μητροπολίτης Καλαβρύτων και Αιγιαλείας κ. Ιερώνυμος μίλησε, αναφερόμενος σε δύο ηρωικές μορφές του ελληνισμού, τον Χρυσόστομο Σμύρνης και τον Χρύσανθο Τραπεζούντος.
Κατά την προσφώνηση, η πρόεδρος της Ι.Λ.Ε.Α. Βάνα Μπεντεβή, ανέφερε: ΄΄Είναι πραγματικά μεγάλη η συγκίνηση όχι μόνο για μένα αλλά νομίζω και για όλους μας, καθώς συνυπάρχουμε με τον Ιερό Κλήρο για να τιμήσουμε τους πρόσφυγές μας. Η Μικρασιατική Καταστροφή ήταν ένα θλιβερό γεγονός αλλά εδώ σήμερα, δεν θα γιορτάσουμε αυτό. Ανοίγουμε διάπλατα τις αγκαλιές μας στον ελληνισμό της Ανατολής και στους απογόνους αυτών. Παρά τις δυσκολίες αυτών των ανθρώπων για ενσωμάτωση και “επανεκκίνηση” των νέων τους ζωών ερχόμενοι εδώ, αυτοί οι εκλεκτοί Έλληνες τα κατάφεραν και όχι μόνο υπάρχει μία συνύπαρξη απολύτως αρμονική, αλλά πλέον έχουν γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της τοπικής ιστορίας και κοινωνικής ζωής. Δεν έχουμε πια χαμένες πατρίδες, έχουμε αλησμόνητες πατρίδες. Οι ιερείς και οι κληρικοί της εποχής εκείνης, αποδείχθηκαν όχι μόνο γενναίοι και δυνατοί απέναντι στον διωγμό και την απαξίωση, αλλά στάθηκαν ως οι απόλυτοι ήρωες των συνθηκών, δίνοντας ακόμα και την ζωή τους για τις αξίες της θρησκείας, της οικογένειας και της πατρίδος. Συνολικά 22 ιερείς δολοφόνησαν οι Τούρκοι εκείνη την νύχτα, μαζί με τον Επίσκοπο Γρηγόριο. Αυτό και μόνο, λέει τόσα πολλά που τα επιπλέον λόγια είναι περιττά. Ευχαριστούμε πολύ τον Μητροπολίτη Καλαβρύτων και Αιγιαλείας, τον δήμαρχο και όλους τους αιρετούς που ανταποκρίθηκαν θετικά σε αυτό το κάλεσμά μας΄΄.
Ενδιαφέρουσα ομιλία του Μητροπολίτη κ. Ιερωνύμου
΄΄Με ιδιαίτερη τιμή και υπερηφάνεια χαιρετίζουμε την προσπάθειά της Ευανθίας Μπεντεβή και των συνεργατών της, τους ανθρώπους του Δημοτικού Ιστορικού Λαογραφικού Μουσείου για την άρτια αυτή διοργάνωση μίας εορτής που φέρει μαζί της μνήμες, συναισθήματα, διδάγματα και πολιτισμό΄΄, είπε εισαγωγικά ο Μητροπολίτης, τονίζοντας: ΄΄Είναι πολύ συγκινητικά λόγια όσα έχουν ήδη ακουστεί και ακόμα πιο συγκινητικά είναι τα αισθήματα που γεννιούνται μέσα μας, για τον ελληνισμό του ξεριζωμού. Υπάρχουν άνθρωποι σήμερα, εδώ ανάμεσά μας, άνθρωποι που οι γιαγιάδες και οι παππούδες τους, εγκατέλειψαν τα σπίτια τους και το βιος τους και εγκαταστάθηκαν στο Αίγιο. Οι Έλληνες της Μικράς Ασίας έφεραν μαζί τους ιερά κειμήλια και υφαντά, ρούχα και κουλτούρα αλλά όχι μόνο. Έφεραν και Ιερές Εικόνες, έφεραν την θρησκεία της Χριστιανικής Πίστης σε εικόνες. Αυτές οι εικόνες και τα άγια ποτήρια, φιλοξενούνται στον Ιερό Ναό Αγίας Άννης και Κωνσταντίνου και Ελένης στον Συνοικισμό. Είναι η απόδειξη του ότι οι πρόγονοί μας ήταν προσηλωμένοι στα ιερά και όσια της χριστιανοσύνης και της αγάπης τους προς τον Θεό. Οι απλοί άνθρωποι της εποχής εκείνης αλλά και οι ιερείς του ελληνικού λαού της Σμύρνης, έδωσαν την ζωή τους εκείνη την ώρα, διωγμένοι από την ίδια τους την γη, η οποία τους είχε αναθρέψει. Ένα τέτοιο παράδειγμα θάρρους, δύναμης και πίστης ήταν και ο ιερομάρτυρας Χρυσόστομος Σμύρνης και ο Επίσκοπος Τραπεζούντας Χρύσανθος. Οι ηρωικές αυτές μορφές του ελληνικού στοιχείου της Ανατολής έδωσαν την ζωή τους και συνέδεσαν έτσι την ιστορική αλήθεια και παιδεία, γράφοντας το όνομά τους με χρυσά γράμματα στις σελίδες του βιβλίου της Ελληνικής Ιστορίας και της Ορθόδοξης Εκκλησίας, ως οι απόλυτοι ήρωες΄΄.
Ποιήματα, διηγήσεις, απόδοση τιμής
Το απόγευμα της Κυριακής, με μία εξίσου συγκινητική, γεμάτη εικόνες, χρώματα και ήχους εκδήλωση στο Πολιτιστικό Κέντρο Αιγίου, έκλεισε ο κύκλος του τριημέρου, με την βραδιά να περιλαμβάνει και απόδοση τιμών. Βιωματικές μαρτυρίες μοιράστηκαν με το κοινό οι Λεωνίδας Μαυρουδής και Στρατής Χαριτωνίδης. Έγινε ανάγνωση μαρτυριών προσφύγων. Διάβασαν: Ευθύμιος Φαλτάκας (Μαρτυρία Ελένης Παρίση – Δαδίκου), Μαρία Παναγιωτακοπούλου (Μαρτυρία Τερψιθέας Τρίψα), Βάνα Μπεντεβή (αποσπάσματα μαρτυριών). — Ποίηση Αιγιωτών προσφύγων : Κλέαρχου Μιμίκου «Σπονδή», Κασσάνδρας Μιμίκου «Αφιέρωμα στις κοπέλλες του χωριού μου», σε απαγγελία της Βίκυς Καϊμάκη. Γιάννη Βαλσαμίδη «Σπίτι πατρικό», Αντώνη Βαλσαμίδη «Πατρίδα», Γεωργίου Καρακόπουλου «Κούταλη , Μαρμαρά, Πασαλιμάνι». Στη συνέχεια έγινε απονομή τιμητικού Διπλώματος προς την Ελένη Καβούνη, για την προσφορά «ζωής» στη διάσωση της «προσφυγικής Μνήμης» του 1922, στο Αίγιο, δίπλωμα που θα της παραδοθεί καθώς δεν κατέστη εφικτό να παραστεί.
Διαβάστηκαν ακόμη λογοτεχνικά κείμενα: « Νούμερο 31328», Ηλία Βενέζη. Αποσπάσματα παρουσίασε η Σοφία Χατζοπούλου, μέλος του Δ.Σ. της ΙΛΕΑ., « Οι Νεκροί περιμένουν», Διδώς Σωτηρίου, παρουσίασε η Εύη Γρίβα, μέλος του Δ.Σ. της ΙΛΕΑ. «ΙΩΝΙΚΟΝ», Κ. Καβάφη, απήγγειλε ο Κώστας Κλάγκος, μέλος του Δ.Σ. της ΙΛΕΑ.«Ο Μονόλογος ενός πρόσφυγα», Λέτας Κουτσοχέρα, απήγγειλε ο Γιώργος Αγγελόπουλος, μέλος του Δ.Σ. της ΙΛΕΑ. Τραγούδησαν οι Αργυρή Χριστοδουλοπούλου και Μάρθα Κυριακοπούλου («Το γιασεμί του Αυγούστου», « Ρουμπαγιά», «Κανελόριζα/κάτω στο γιαλό», «Από ξένο τόπο», « Ανάθεμα τον αίτιο»), σε μουσική καθοδήγηση του Σάκη Παπαδημητρίου. Την εκδήλωση παρουσίασε η Αθηνά Σκανδάμη, ταμίας της ΙΛΕΑ.
