ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΕ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΑ ΜΕΣΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΝΗΜΕΙΟ ΤΕΧΝΗΣ ΠΟΥ ΚΙΝΔΥΝΕΥΕΙ…
Εκτενές ρεπορτάζ σχετικά με τον… ετοιμόρροπο Ιερό Ναό των Εισοδίων της Θεοτόκου στο Αίγιο φιλοξενεί η LiFO, παρουσιάζοντας τα ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά του που τον κατέστησαν έργο τέχνης και περιγράφοντας εικόνες εγκατάλειψης μετά τον σεισμό του 1995. Στο άρθρο φιλοξενούνται δηλώσεις της διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αχαΐας και εκτιμήσεις φορέων του υπουργείου Πολιτισμού που αφήνουν να εννοηθεί ότι για την χρονική καθυστέρηση του έργου, υπεύθυνη είναι η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας…
Θα πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι από πλευράς Περιφερειάρχη Απόστολου Κατσιφάρα έχει υπάρξει ενδιαφέρον για ένταξη του έργου σε χρηματοδοτικό πρόγραμμα, με τις διαδικασίες ωστόσο να μην είναι τόσο απλές.
Η ιδιαιτερότητα του κτίσματος
Όπως επισημαίνει στη LiFO η ιστορικός τέχνης και τέως επιμελήτρια της Εθνικής Πινακοθήκης – Μουσείου Αλ. Σούτζου, Μαριλένα Κασιμάτη, ο συγκεκριμένος ναός είναι «ελεύθερος σταυρός με τρούλο, εξωνάρθηκα και κλιμακοστάσιο αναγεννησιακού τύπου δύο βραχιόνων. Επιτυγχάνεται σύνθεση νεορωμανικού (Rundbogenstil) και βυζαντινού ρυθμού. Η κλίμακα δεν πραγματοποιήθηκε τελικά. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι κεραμικές διακοσμήσεις στη βάση του τρούλου και στα γείσα της στέγης». Η Μαριλένα Κασιμάτη επισημαίνει, επίσης, τις χρησιμότατες παρατηρήσεις του έμπειρου περί τα οικοδομικά αρχιτέκτονα που έγιναν μετά τους καταστροφικούς σεισμούς του 1894, οι οποίοι έπληξαν την Κόρινθο, το Αίγιο, την Πάτρα, τη Ζάκυνθο και άλλες περιοχές. Ο Τσίλερ είχε διαπιστώσει ότι κτίρια χτισμένα με τούβλα υφίστανται τις μικρότερες ζημιές και για τον λόγο αυτό δημοσίευσε την ίδια χρονιά τη μελέτη του «Τύπος αντισεισμικών οικοδομών διά διακένων οπτοπλίνθων τοίχων – Σχέδια και προϋπολογισμοί και σύστασις καταλλήλων εργολάβων». Ο συγκεκριμένος ναός είναι «ελεύθερος σταυρός με τρούλο, εξωνάρθηκα και κλιμακοστάσιο αναγεννησιακού τύπου δύο βραχιόνων. Σήμερα, βέβαια, οι εικόνες που θα συναντήσει ο επισκέπτης είναι εκείνες της εγκατάλειψης, της παραμέλησης και της αδιαφορίας.
Σημειώνεται ακόμη ότι αλλοιώσεις, φθορές, σκαλωσιές, ικριώματα και υποστυλώματα που έχουν σκουριάσει θέτουν σε κίνδυνο το μέλλον του αρχιτεκτονικού μνημείου. Παράλληλα, ο ναός, εκτός από σεισμόπληκτος, είναι χαρακτηρισμένο μνημείο ήδη από το 1982. Μάλιστα, υπάρχει υπουργική απόφαση του 1982 από την τότε υπουργό Πολιτισμού Μελίνα Μερκούρη, στην οποία ο ναός χαρακτηρίζεται έργο τέχνης. Ο σημερινός ναός κατασκευάστηκε στο συγκεκριμένο σημείο προκειμένου να αντικαταστήσει παλαιότερο ναό ο οποίος κατέρρευσε στον σεισμό του 1861. Η περίτεχνη πετροκέραμη κατασκευή, οι πολλοί μυτεροί οβελίσκοι καθώς και οι δύο εντυπωσιακοί τρουλίσκοι που κοσμούν τα κωδωνοστάσια και τα σπάνιας ομορφιάς κεραμικά στολίδια, ιδίως στο επάνω μέρος, αποδεικνύουν τη σπουδαία καλλιτεχνική του αξία.
Οι ως τώρα προσπάθειες…
Στο άρθρο τονίζεται ακόμη πως όλο αυτό το διάστημα δεν ευδοκίμησε καμία ενέργεια αποκατάστασης, ενώ, λόγω της επικινδυνότητας του κτιρίου, η ενορία στεγάζεται εδώ και χρόνια σε ένα παραπλήσιο υπόγειο. Οι μελέτες αποκατάστασης κόλλησαν είτε λόγω έλλειψης χρηματοδότησης είτε λόγω άλλων περιπλοκών και το μπαλάκι των ευθυνών πηγαινοέρχεται διαρκώς. Η περίτεχνη πετροκέραμη κατασκευή, οι πολλοί μυτεροί οβελίσκοι καθώς και οι δύο εντυπωσιακοί τρουλίσκοι που κοσμούν τα κωδωνοστάσια και τα σπάνιας ομορφιάς κεραμικά στολίδια, ιδίως στο επάνω μέρος, αποδεικνύουν τη σπουδαία καλλιτεχνική του αξία. Επίσης, πραγματοποιήθηκαν επισκέψεις αρμόδιων υπουργών που καθησύχαζαν τους Αιγιώτες ότι όλα βαίνουν καλώς και ότι το έργο πρόκειται να ενταχθεί σε κάποιο ΕΣΠΑ, κάτι που φυσικά δεν έχει συμβεί ακόμα. Τον Ιούλιο του 2016, το υπουργείο Πολιτισμού, ύστερα από επίσκεψη της υπουργού Τουρισμού Έλενας Κουντουρά, είχε δώσει το «πράσινο φως» στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας ώστε να συμπεριλάβει την αποκατάσταση του ναού σε ΕΣΠΑ, με το ποσό περίπου του 1,5 εκατ. ευρώ. Αξίζει να σημειωθεί ότι τον Νοέμβριο του ίδιου έτους ο δήμαρχος Αιγιαλείας ανακοίνωσε πως ο περιφερειάρχης είχε εγκρίνει το κονδύλι και ότι έως το τέλος του 2017 θα ηχούσαν χαρμόσυνα τα σήμαντρα της εκκλησίας.
Σε επικοινωνία της LiFO με τη διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αχαΐας Ανίτα Κουμούση, επιβεβαιώθηκε ότι «υπάρχει εγκεκριμένη από το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού μελέτη στερέωσης και αποκατάστασης του ναού, η οποία δεν έχει υλοποιηθεί μέχρι σήμερα για λόγους που εκφεύγουν της αρμοδιότητας του υπουργείου». Συμπλήρωσε ότι «η εφορεία μας, ως αρμόδια για την προστασία του ναού, ουδέποτε χρονοτρίβησε στην προώθηση κάθε σχετικής διαδικασίας». Πάντως, η κ. Κουμούση, στην παρούσα φάση, δεν γνωρίζει αν υπάρχει δυνατότητα ένταξης του έργου σε κάποιο συγχρηματοδοτούμενο πρόγραμμα, ενώ από το υπουργείο Πολιτισμού επισήμαναν ότι για τη χρονική καθυστέρηση του έργου υπεύθυνη είναι η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας.
Στο δημοσίευμα αναφέρεται τέλος ότι ο ναός των Εισοδίων καθημερινά κινδυνεύει να γκρεμιστεί, όμως παρ’ όλα αυτά δεν προχωρά καμία ενέργεια συντήρησης και αποκατάστασής του. Ένας αρχιτεκτονικός θησαυρός για την πόλη του Αιγίου που έχει αφεθεί στην τύχη του, ενώ οι ευθύνες σε περίπτωση κατάρρευσης θα είναι τεράστιες για όλους τους εμπλεκόμενους φορείς…
