ΚΑΘΗΛΩΤΙΚΕΣ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΓΚΙΝΗΣΗ ΚΑΤΑ ΤΟ ΤΡΙΗΜΕΡΟ ΤΩΝ ΕΠΕΤΕΙΑΚΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ ΔΗΜΟΥ – «ΠΡΟΠΟΝΤΙΔΟΣ» – Ι.Ν. ΑΓ. ΚΩΝ/ΝΟΥ ΚΑΙ ΕΛΕΝΗΣ – ΔΙΕΚ
Εκδηλώσεις που έβγαλαν στην επιφάνεια όλα εκείνα τα αξιόλογα χαρακτηριστικά των περίπου 2.000 ξεριζωμένων της Μικράς Ασίας και της Ανατολικής Θράκης που, πριν από εκατό χρόνια, εγκαταστάθηκαν στο Αίγιο, αναφορές που ξύπνησαν θύμισες και αναβίωσαν παραδόσεις, χειροπιαστά δείγματα της ζωής και του πολιτισμού τους, αλλά και άγνωστα ιστορικά στοιχεία που σημάδεψαν την ταραγμένη περίοδο που οδήγησε στη Μικρασιατική Καταστροφή, εμπεριείχε το τριήμερο 25, 26 και 27 Νοεμβρίου, που συνδιοργάνωσαν δήμος Αιγιαλείας, σύλλογος «Προποντίς», ενορία Αγ. Κωνσταντίνου και Ελένης και ΔΙΕΚ Αιγίου.
Έκθεση με ενθυμήματα – θησαυρούς
Μετά την επιτυχημένη εκδήλωση από το ΔΙΕΚ Αιγίου το απόγευμα της Παρασκευής, η δεύτερη ημέρα, περιελάμβανε τα εγκαίνια της έκθεσης ενθυμημάτων που επιμελήθηκαν Πολιτιστικός και Μορφωτικός Σύλλογος Προποντίς και Ιερός Ναός και η οποία φιλοξενήθηκε στο Ενοριακό Κέντρο του, εκεί όπου φυλάσσονται σπάνια θρησκευτικά κειμήλια που έφεραν μαζί τους οι πρώτοι κάτοικοι του Συνοικισμού. Την κορδέλα έκοψαν ο δήμαρχος Αιγιαλείας Δημήτρης Καλογερόπουλος, με τον εφημέριο του Ναού, Πρωτοπρεσβύτερο π. Αγαθόνικο Τσάκαλο, ενώ παρέστησαν ακόμη εκτός του αντιδημάρχου Νίκου Καραΐσκου που ήταν και ο εμπνευστής των εκδηλώσεων, η πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Μαρία Γιδά, η αντιδήμαρχος Διαμάντω Βασιλακοπούλου, η πρόεδρος της Ι.Λ.Ε.Α. Βάνα Μπεντεβή, ενώ σε κλίμα συγκίνησης έγινε η ξενάγηση στην έκθεση που περιελάμβανε ενθυμήματα, φωτογραφίες προσφύγων, έγγραφα και εικόνες που φανέρωσαν τόσα στους επισκέπτες, για τη ζωή και την ιδιοσυγκρασία των ανθρώπων εκείνων. Ο π. Αγαθόνικος στάθηκε στην πίστη των προσφύγων που διώχθηκαν, δεν λησμόνησαν όμως να πάρουν μαζί τους πρώτα τις εικόνες και τα άγια κειμήλιά τους και μετά τα υπάρχοντά τους. Η πρόεδρος του Συλλόγου Πόπη Μανεσιώτη, κάλεσε όλους να νιώσουν πως όλα τα αντικείμενα που εκτίθεντο τα είχαν αγγίξει οι άνθρωποι εκείνοι, οι παππούδες και οι γιαγιάδες τους, σκορπώντας ρίγη συγκίνησης.
Ομιλίες, μαρτυρίες και χοροί
Το απόγευμα του Σαββάτου, η τρίτη εκδήλωση του τριημέρου, φιλοξενήθηκε επίσης στον χώρο του ΕΠΑΛ- ΔΙΕΚ Αιγίου. Παρουσιάστηκαν δύο μαρτυρίες απογόνων προσφύγων, ενώ χαιρετισμούς απηύθυναν τόσο η πρόεδρος του Συλλόγου κ. Μανεσιώτη όσο και ο δήμαρχος Αιγιαλείας Δημήτρης Καλογερόπουλος. Η κ. Μανεσιώτη έδωσε έμφαση στη γυναίκα Μικρασιάτισσα που την παρομοίασε με την Παναγιά, ενώ ο δήμαρχος μεταξύ άλλων ανέφερε πως ΄΄πρέπει κανείς να γνωρίζει την ιστορία του και να ξέρει από πού προέρχεται, ώστε να μπορεί να στεριώσει στο παρελθόν, στο τώρα ή το μέλλον’’. Όπως είπε, ΄΄η Μικρασιατική Καταστροφή έδωσε ένα παράδειγμα επιβεβαίωσης για το πώς μπορεί ένας πολιτισμός από τις στάχτες, να πηγαίνει μπροστά και να ζει στην πρόοδο και την ευημερία. Οι πρόσφυγες αυτοί είχαν τρία χαρακτηριστικά: Η πρώτη γενιά κατάφερε να επιβιώσει υπό αντίξοες συνθήκες, η δεύτερη γενιά κατάφερε να στεριώσει και να ενσωματωθεί πλήρως και η τρίτη γενιά που αποτελεί και το βασικό στοιχείο των προσφύγων στον Συνοικισμό, κατάφερε να προοδεύσει και να λαμπρύνει την περιοχή. Οι πρόσφυγες του Συνοικισμού είναι ένα παράδειγμα δημιουργικότητας, ευστροφίας και της απόλυτης ενσωμάτωσης. Έγιναν το κοινωνικά θετικό πρόσημο να μπορούν σήμερα οι εκπρόσωποι της τέταρτης γενιάς που θα συνεχίσει εφ εξής, να κάνει ακόμα μεγαλύτερες προόδους, να έχουν ακόμα πιο πολλά οράματα, έχοντας πάντα την ιστορία των προγόνων τους ως “ασπίδα ζωής” και παράδειγμα προς μίμηση΄΄.
Να σημειωθεί ότι στην εκδήλωση παρέστη εκπρόσωπος του βουλευτή Αχαΐας Άγγελου Τσιγκρή και μέλος της παράταξης Λαϊκή Συσπείρωση Αιγιαλείας.
Ο πρώτος εισηγητής ήταν ο Ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών και πρώην πρόεδρος του Φιλοπροοδευτικού Συλλόγου «Αιγιεύς» που μετονομάστηκε σε «Προποντίς», Νίκος Καφούσιας που καθήλωσε με τον λόγο του, αναπτύσσοντας το θέμα «Ήθη και έθιμα των Μικρασιατών προσφύγων», δίνοντας το στίγμα της καθημερινότητας, των αντιλήψεων και του τρόπου ζωής των προσφύγων. Εν συνεχεία, ο κ. Καραΐσκος μετέφερε τα βιώματα της δικής του οικογένειας, ως εκπρόσωπος της τρίτης γενιάς, ενώ αναφέρθηκε στη ζωή των προσφύγων πριν τον ξεριζωμό, παρουσιάζοντας μάλιστα και εικόνες από τις «αλησμόνητες πατρίδες».
Στη συνέχεια, ο λόγος δόθηκε στην πρώην πρόεδρο του Συλλόγου «Προποντίς», συνταξιούχο εκπαιδευτικό Ελένη Καβούνη, η οποία, μέσα από έναν «αγώνα ζωής», έχει καταφέρει να συγκεντρώσει πολύτιμο υλικό της προσφυγικής ζωής που φανερώνει το μεγαλείο των προσφύγων. Αυτό ακριβώς μετέφερε και στον λόγο της, ενώ ζήτησε από τον δήμο να δώσει την δέουσα προσοχή στον προσφυγικό Συνοικισμό και κάλεσε τους απογόνους των προσφύγων να ενεργοποιηθούν και να εγγραφούν στον Σύλλογο. Στη συνέχεια, σε κλίμα συγκίνησης, η πρόεδρος της «Προποντίδος» Πόπη Μανεσιώτη, της επέδωσε τιμητική πλακέτα.
Η βραδιά έκλεισε με παραδοσιακούς χορούς από το Χορευτικό Εργαστήρι και τον Χορευτικό Όμιλο Αιγίου, οι χορευτές των οποίων φορούσαν παραδοσιακές στολές της εποχής εκείνης.
Οι εκδηλώσεις έκλεισαν με τον καλύτερο τρόπο την Κυριακή 27 Νοεμβρίου, όπου μετά τη Θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό του Συνοικισμού, στην οποία χοροστάτησε ο Μητροπολίτης Καλαβρύτων και Αιγιαλείας κ. Ιερώνυμος, ενώ παρέστη και ο Μητροπολίτης πρώην Καλαβρύτων και Αιγιαλείας κ. Αμβρόσιος, πραγματοποιήθηκε η ομιλία του Καθηγητή ΕΜΠ, προέδρου της Οικουμενικής Ομοσπονδίας Κωνσταντινοπουλιτών. Παρέστησαν ο υφυπουργός Εξωτερικών Ανδρέας Κατσανιώτης, ο βουλευτής Αχαΐας Ιάσονας Φωτήλας, ο δήμαρχος Αιγιαλείας Δημήτρης Καλογερόπουλος, η πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Μαρία Γιδά, οι αντιδήμαρχοι Νίκος Καραΐσκος και Στράτος Βαρδάκης, ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αιγίου Γιώργος Μπέσκος, ο δημοτικός σύμβουλος Βασίλης Χριστόπουλος, ο πρόεδρος της Κοινότητας Αιγίου Γιώργος Γκιώνης, οι κοινοτικοί σύμβουλοι Φάνης Ραμπαβίλας, Σωκράτης Μαυρίδης και Μαντώ Παρίση κ.ά.
Ο Μητροπολίτης ανέφερε πως στις δύσκολες στιγμές που αντιμετωπίζει η κοινωνία μόνο με την πίστη στον Θεό θα σταθούμε όρθιοι. ΄΄Οφείλουμε να παρακαλούμε τον Θεό να μας σκεπάζει όπως σκέπασε και τους πρόσφυγες που σώθηκαν από την καταστροφή και βρήκαν καταφύγιο εδώ. Πρέπει να τιμούμε τους ήρωες και της πίστεως αλλά και της πατρίδος μας. Τα προβλήματα που ανακύπτουν έχουν σχέση και με τους εξωγενείς εχθρούς αλλά και με τους εσωτερικούς. Διότι όταν είμαστε μονιασμένοι κι έχουμε ακράδαντη πίστη στον Χριστό, δεν έχουμε να φοβηθούμε κανέναν επικίνδυνο γείτονα΄΄.
Παραδειγματισμός μέσα από τα «παθήματα» της ιστορίας
Ο αντιδήμαρχος Νίκος Καραΐσκος αναφέρθηκε στις εκδηλώσεις και την παρουσία των επισήμων, τονίζοντας πως σκοπός ήταν να αναδειχθούνε εκείνα τα στοιχεία που θα μας βοηθήσουν να προχωρήσουμε μπροστά. Ο υφυπουργός Εξωτερικών κ. Κατσανιώτης είπε πως ΄΄αυτή τη χρονιά έγιναν εκδηλώσεις μνήμης. Επειδή πολύς λόγος γίνεται, θα πω: Αν δεν είχαμε πάει στη Μικρά Ασία τι θα είχε συμβεί σήμερα; Πόσο ομογενοποιημένοι θα ήταν οι Έλληνες; Διότι ήρθαν και ενίσχυσαν τον εθνικό κορμό και τι θα είχε συμβεί εάν εκατό χρόνια μετά οι μουσουλμανικοί πληθυσμοί μεγάλωναν με την ταχύτητα που μεγαλώνουν. Αυτά είναι τα στοιχεία που πρέπει να δούμε΄΄.
Ο κ. Ουζούνογλου ανέπτυξε το θέμα «Η αδήριτη ανάγκη να διδαχθούμε και να εμπεδώσουμε τα λάθη μας, διορθώνοντας τον εαυτό μας – Για να αποτρέψουμε εθνικές καταστροφές όπως του 1922 και του 1974», τονίζοντας μεταξύ άλλων: “Αν δεν γινόταν η ελληνική επανάσταση, θα ήμασταν σαν τους Ασσυρίους, οι οποίοι είναι μία κοινότητα που βρίσκεται διασκορπισμένη σε όλο τον κόσμο και κινδυνεύει να αφανιστεί τελείως. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε την ιστορία, η οποία δεν είναι μία αλληλουχία γεγονότων, αλλά ουσιαστικά είναι αυτό που ανακάλυψαν οι Ίωνες πριν 2.500 χιλιάδες χρόνια. Ο άνθρωπος είναι ικανός να καταλαβαίνει τη φύση και να την εξηγεί ως γενικότητα, σύμφωνα με το τι συμβαίνει. Πράγματι, έγιναν πολλές εκδηλώσεις για την καταστροφή της Σμύρνης, η οποία ήταν μία διαδικασία μακρόχρονη. Ας μην ξεχνάμε ότι στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, υπήρχε μία γενική ιδεολογία ότι το κράτος δεν θα είναι ποτέ ασφαλές, εάν δεν καταφέρει να εκισλαμίσει όλους τους υπηκόους του. Τότε, το κράτος αυτό είχε πολύ μεγάλους φόρους και ιδιαίτερα αυστηρές ποινές. Είχε το παιδομάζωμα και γενικά, ίσχυε μία ισορροπία τρόμου που τελικά, ίσχυσε για αιώνες. Και μετά έρχεται ισχυροποίηση των Νεότουρκων. Μία άθεη φάρα που ενισχύθηκε, χρησιμοποιώντας ως εργαλείο του το Ισλάμ. Μάλιστα, μετά το 1923, από αυτούς τους νεότουρκους εκδιώχθηκε το ίδιο το Ισλάμ για πολλά χρόνια. Κοινά χαρακτηριστικά έχει η σημερινή κυβέρνηση της Τουρκίας η οποία δεν διαφέρει και πάρα πολύ από τους τότε νεότουρκους, οι οποίοι πιστεύουν ότι η βία είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος, για οτιδήποτε΄΄.
Και συνέχισε: ΄΄Ένας άνθρωπος που έζησε τα γεγονότα από πολύ κοντά είναι ο Εμμανουήλ Εμμανουηλίδης, γεννημένος στην Καισάρεια και σπουδαγμένος στην Αθήνα. Διετέλεσε και βουλευτής στην Οθωμανική Κυβέρνηση και προσπαθούσε από τη θέση που ήταν να “κοντρολάρει” όσο μπορούσε τα πράγματα και όσο του ήταν δυνατό. Μάλιστα για τα εν λόγω γεγονότα του 1924 έγραψε και ένα βιβλίο το οποίο εκδόθηκε παγκοσμίως. Σε αυτό το βιβλίο, περιέγραφε τον εσωτερικό διχασμό και τις συνθήκες της τότε εποχής που τελικά οδήγησαν στην ολική καταστροφή.
Το να μη σε νοιάζουν οι συνέπειες και να κοιτάς μόνο τον εαυτό σου, δυστυχώς, είναι κάτι που το ζήσαμε και το 1974. Μάλιστα ο Εμμανουηλίδης κάνει εκτενή αναφορά στον ηρωισμό του κλήρου εκείνης της εποχής. Ας μην ξεχνάμε ότι το ‘22, ο διορισμένος από το κράτος της Ύπατης Αρμοστείας εγκατέλειψε τη Σμύρνη αφήνοντας τον απλό λαό αβοήθητο σε ένα καράβι, για να σωθεί αυτός. Σαν ηθικό δίδαγμα, στη σημερινή εποχή, η ιστορία αυτή είναι αυτό που πρέπει να καταλάβουν οι κυβερνήσεις, ότι μπορεί να θρηνούμε ή να εορτάζουμε μνήμες, αλλά θα έπρεπε ουσιαστικά να εορτάζουμε την ενότητα και την κοινή πορεία. Η Ιστορία ποτέ δεν τελειώνει να γράφεται. Και όταν πρόκειται για την ιστορία της Σμύρνης, η ιστορία δεν θα τελειώνει ποτέ εις τους αιώνες΄΄.
