-Της ΠΟΛΑΣ ΒΑΚΙΡΛΗ- ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ, φιλολόγου, ποιήτριας, αρθρογράφου-
“Ως χαρίεν έστ’ άνθρωπος όταν άνθρωπος ή” (Πόσο χαριτωμένος είναι ο άνθρωπος όταν είναι άνθρωπος)
Αυτά διεκήρυξε ο ποιητής του 4ου αιώνα π χ Μένανδρος στην προσπάθειά του να παρουσιάσει το πρότυπο του ανθρώπου της εποχής του, μιας εποχής που φέρνει ακόμα το στίγμα του κλασσικού ανθρώπου όπως αυτό ορίστηκε από τους μεγάλους διανοητές των κλασσικών χρόνων. Είναι γνωστό ότι εκείνη η ανθρωποκεντρική διανόηση έθεσε τις βάσεις της Αναγέννησης και του Διαφωτισμού και έβαλε στο επίκεντρο των ανθρώπινων αναζητήσεων τον άνθρωπο και τη μοίρα του ,με κυρίαρχο όργανο τον ορθό λόγο. Έτσι η πρώιμη αυτή λογοκρατία σε συνδυασμό με το πλέγμα των αξιών του κλασσικού ανθρώπου, όπως αυτό διασώθηκε από τις γραφές, αποτέλεσε το διαρθρωτικό πλαίσιο των κοινωνιών της Δύσης.
Στο διάβα των αιώνων ο ανθρωποκεντρισμός που μετεξελίχθηκε στον Ουμανισμό ενδιαφέρθηκε για την ανθρώπινη ευτυχία με διάφορες προσεγγίσεις. Υπάρχουν όμως μέσα σε όλες αυτές, σταθερές αξίες που καταξιώνουν την ανθρώπινη ύπαρξη και ξεχωρίζουν τον έλλογο άνθρωπο από τα άλογα υπόλοιπα όντα. Μια από αυτές που η διαχρονικότητά της είναι ανεπιφύλακτα αποδεκτή, είναι η αποφυγή κάθε είδους βίας.
Κι αν κάποιος μπορεί να δικαιολογήσει τη βία των πολέμων ως αναπόφευκτο στοιχείο τους, δεν είναι δυνατόν να την αποδεχτεί σαν κανόνα ζωής στις οργανωμένες κοινωνίες. Μέσα σε αυτό το θεωρητικό πλαίσιο, μπορούμε να ισχυριστούμε ότι η διαπροσωπική βία είναι απαράδεκτη και καταδικαστέα ιδίως όταν ασκείται από άτομα λελογισμένου κύρους και κατόχους σημαντικών θέσεων.
Τις τελευταίες μέρες έχουμε γίνει μάρτυρες, έμμεσοι βέβαια, μιας από τις χειρότερες μορφές βίας, της σεξουαλικής που εκδηλώθηκε σε οργανισμούς αθλητικούς και καλλιτεχνικούς από την πιο απλή μορφή της ως την πιο χυδαία και βάναυση.
Καταγγελίες είτε από τα ίδια τα βιασθέντα άτομα είτε από άμεσους φίλους και συγγενείς βλέπουν το φως της δημοσιότητας, αποκαλύπτοντας το μέγεθος της ανθρώπινης υποκρισίας. Άνθρωποι πέραν πάσης υποψίας, εκμεταλλευόμενοι την ισχυρή τους θέση αφενός αλλά και την ηλικιακή ανωριμότητα μαζί με την ανάγκη επαγγελματικής ανέλιξης των πληττομένων, δημιούργησαν ένα δεινό καθεστώς φόβου και τρομοκρατίας πάνω σε νεανικές ψυχές. Κι εκεί έσπειραν τη βία τόσο την σωματική όσο και την ψυχική.
Και οι δυο τομείς που προαναφέρθηκαν, ο αθλητικός και ο καλλιτεχνικός έχουν ανάγκη από αξίες ανθρωπιστικές και πρότυπα Ανθρώπου για να ανθίσουν. Αυτό το Μενάνδρειο πρότυπο που προαναφέρθηκε, καμιά σχέση δεν έχει με τους βιαστές σωμάτων και συνειδήσεων που κατακλύζουν την επικαιρότητα. Γιατί ο βιαστής κάθε άλλο παρά Άνθρωπος είναι. Εξάλλου οι αναγνωρίσιμοι αυτών των δυο τομέων, απευθύνονται σε κοινό για το οποίο οφείλουν να λειτουργούν ως παιδαγωγικά πρότυπα αφού τόσο ο αθλητισμός όσο και το θέατρο διαπλάθουν πάνω απ’ όλα ψυχές.
Ο παιδαγωγικός ρόλος του θεάτρου, από τα κλασσικά χρόνια αναγνωρισμένος με τα θεωρικά του Περικλή και τους στόχους της αρχαίας τραγωδίας όπως αυτοί διατυπώθηκαν με την Ποιητική του Αριστοτέλη, είναι και σήμερα καθολικά αποδεκτός. Και δεν νοείται, άνθρωποι εγνωσμένου καλλιτεχνικού κύρους να αποτελούν αρνητικά παιδαγωγικά πρότυπα κυρίως για τη νέα γενιά που έχει απόλυτη ανάγκη την ύπαρξη θετικών κοινωνικών προτύπων. Όπως ακόμα, μου είναι εντελώς αδιανόητο το γεγονός ότι η αναστροφή τους με πληθώρα σπουδαίων συγγραφέων, κυρίως δραματουργών, δεν τους άφησε κανένα μήνυμα εξανθρωπισμού του εαυτού τους. Πόσο λυπηρό είναι το γεγονός αυτό, κυρίως για ανθρώπους που κατέχουν θέσεις ευθύνης!
